Czym jest Immunoglobulina G?
Immunoglobulina G (IgG), czyli inaczej przeciwciała typu G, to białka produkowane przez komórki układu odpornościowego, które są linią limfocytów B, nazywaną komórkami plazmatycznymi lub krócej plazmocytami. Produkcja immunoglobuliny G jest efektem kontaktu układu odpornościowego z różnymi obcymi cząsteczkami chemicznymi, nazywanymi ogólnie antygenami, takimi jak fragmenty bakterii, wirusów, grzybów, pokarmów czy pyłków roślinnych. Uwalniana do krwi i chłonki trafia do różnych partii organizmu, występując powszechnie zasadniczo we wszystkich tkankach i stanowiąc ok. 75% wszystkich immunoglobulin organizmu.
Znaczenie dla organizmu Immunoglobuliny G
Immunoglobulina G tworzy z cząsteczkami antygenów tzw. kompleksy immunologiczne, które przenosi do komórek żernych układu odpornościowego, takich jak makrofagi i neutrofile, które rozkładają i dezaktywują antygeny, trawiąc je w procesie fagocytozy. Białka przeciwciał funkcjonujących w ramach immunoglobuliny G działają bardzo swoiście, gdyż każde z nich jest skierowane zawsze przeciwko tylko jednemu konkretnemu antygenowi. Odpowiadają również za tzw. pamięć immunologiczną plazmocytów, utrzymując swój poziom we krwi na przestrzeni wielu dziesięcioleci.
Głównymi objawami niedoboru immunoglobuliny G w ludzkim organizmie są często nawracające, ciężkie infekcje i stany zapalne. Przyczynami obniżonego poziomu immunoglobuliny G mogą być pierwotne lub nabyte niedobory odporności, a także choroby ogólnoustrojowe, urazy wielonarządowe, zakażenia wirusowe, bakteryjne i pasożytnicze, choroby rozrostowe, radioterapia oraz farmakoterapia z użyciem niektórych leków, głównie glikokortykosteroidów, cyklosporyny i środków przeciwpadaczkowych. W przypadku zdiagnozowania niedoboru, zazwyczaj wskazywana jest terapia z użyciem ludzkiej immunoglobuliny G.
W mleku
Układ odpornościowy kształtuje się w pierwszym roku życia nowonarodzonego stworzenia. Białka immunoglobuliny G są jedynymi przeciwciałami, które przenikają przez łożysko, dzięki czemu ciężarna matka przekazuje je płodowi, a te utrzymują się w organizmie noworodka jeszcze właśnie mniej więcej przez rok od rozwiązania. Jednocześnie tuż po porodzie, na skutek kontaktu z antygenami środowiskowymi, noworodek zaczyna wytwarzać własne przeciwciała immunoglobuliny G. Wtedy właśnie nowonarodzony organizm zostaje wystawiony na działanie wielu nowych i potencjalnie immunogennych bodźców, takich jak alergeny pokarmowe oraz mikroorganizmy chorobotwórcze i pożyteczne mikroorganizmy probiotyczne, kolonizujące przewód pokarmowy.
Dlatego w tym pierwszym roku niezwykle ważne jest wsparcie prawidłowej odpowiedzi immunologicznej składnikami mleka matki. Dlatego też zarówno mleko kobiece, jak też krowie, zawiera wiele czynników biorących udział w rozwoju odporności, a szczególnie właśnie immunoglobulinę G. Mleczna immunoglobulina G neutralizuje i likwiduje czynniki patogenne, a także moduluje funkcje odpornościowe, chroniąc organizm noworodka przed rozwojem reakcji zapalnych.
Głównym białkiem odpornościowym mleka krowiego jest właśnie immunoglobulina G. Jej stężenia są niezwykle wysokie w pierwotnym mleku, czyli siarze, i wynoszą 50-100 mg/ml, a to z tego powodu, że krowy, w przeciwieństwie do kobiet, nie mogą przekazywać swojej immunoglobuliny G płodowi przez łożysko. I wprawdzie dojrzałe mleko krowie zawiera już tylko 200-500 mg/ml immunoglobuliny G, to jednak w procesie wytrącania skrzepu kazeinowego w technice serowarskiej pozostaje ona w serwatce, stanowiąc ok. 3.5% masy frakcji białek serwatkowych.
Dla zdrowia
Ta wysoka zawartość immunoglobuliny G przede wszystkim w siarze i świeżym (niepasteryzowanym, niegotowanym) krowim mleku, ale również odżywkach opartych na białkach serwatkowych, była inspiracją dla wielu ośrodków naukowych do badań nad wpływem jej spożywania na zdrowie dzieci i osób dorosłych.
W pierwszej kolejności w badaniach tych ustalono, że nawet do 50% spożytej immunoglobuliny G opiera się procesowi trawienia a jej nienaruszone cząsteczki wykrywane są po spożyciu w układzie trawiennym zarówno dzieci, jak też osób dorosłych. A to dowodzi, że cząsteczki spożytej, mlecznej immunoglobuliny G mogą wykazywać aktywność funkcjonalną na całym odcinku żołądkowo-jelitowym naszego przewodu pokarmowego.
I rzeczywiście, znaczna liczba badań wykonanych z udziałem niemowląt i osób dorosłych wykazała, że spożyta, bydlęca immunoglobulina G zapobiega infekcjom przewodu pokarmowego, infekcjom górnych dróg oddechowych oraz stanom zapalnym, inicjowanym przez toksyny bakteryjne. Immunoglobulina G, jak się okazuje, wiąże się po spożyciu z wieloma ludzkimi patogenami i alergenami, takimi jak bakterie chorobotwórcze, wirusy czy peptydy glutenu, neutralizując je, a tym samym chroniąc zdrowe ludzkie komórki i hamując rozwój stanów zapalnych przewodu pokarmowego. Ponadto bydlęca immunoglobulina G, tak samo jak ludzka, aktywuje wspomniany wyżej proces fagocytozy eliminujący rozmaite antygeny oraz wspomaga pracę układu odpornościowego, a także reguluje pozytywnie przepuszczalność bariery jelitowej.
Jak więc zauważają autorzy opublikowanej stosunkowo niedawno, szerokiej metaanalizy wykonanych w tym temacie badań naukowych (Ulfman, 2018), włączenie do diety immunoglobulin bydlęcych może stanowić obiecujące podejście do wspomagania funkcji odpornościowych w grupach szczególnie wrażliwych, takich jak niemowlęta, dzieci, osoby starsze oraz pacjenci z obniżoną odpornością.
Autor: Sławomir Ambroziak